Portfolio

Vrouwenkwaal nummer 1: blaasontsteking

Blaasontsteking. Een supervervelende kwaal waar we bijna allemaal weleens mee te
maken hebben gehad. Vijftig procent van de vrouwen krijgt het één keer in haar leven
. Zo’n 20% heeft de pech het ieder jaar een keer te krijgen. Het is een vrouwenkwaal
bij uitstek
Neem de tijd om uit te plassen
Te gehaast plassen en daardoor niet goed uitplassen is één van de belangrijkste oorzaken van
blaasontsteking. Als er steeds een kleine beetje urine in de blaas achterblijft, vormt dat een
broeinest van bacteriën.
Soms span je onbewust de bekkenbodemspieren aan, waardoor het niet mogelijk is om uit te
plassen. Tip: neem ontspannen plaats op het toilet en laat het gewoon gebeuren.
Niet met de billen op de koude grond…
'Ga niet op de grond zitten met knikkeren, want dan krijg je een blaasontsteking'. Wie kreeg
dat vroeger niet te horen van haar moeder? Het is een fabeltje: een blaasontsteking ontstaat in
ons lichaam, het komt niet van buitenaf. Kou veroorzaakt dus geen blaasontsteking. Wel is het
zo dat kou de weerstand kan aantasten. Met blote benen naar buiten gaan als het heel fris is,
betekent een fikse aanslag op de weerstand. Daardoor ben je wel vatbaarder voor bacteriën.
Door de korte urinebuis van vrouwen, kunnen bacteriën sneller dan bij mannen in de blaas
belanden en kan een blaasontsteking ontstaan.
Vrouwenkwaal
Mannen hebben veel minder vaak dan vrouwen een blaasontsteking. Van de duizend mannen
krijgen vijf het. Bij vrouwen ligt dat getal een stuk hoger; zeventig van de duizend worden
getroffen door blaasontsteking. Vaak krijgen mannen er last van als gevolg van
prostaatkwalen. Omdat prostaatproblemen veel voorkomen bij mannen tussen de 50 en 80
jaar, heeft deze groep ook meer last van blaasontsteking. Van de duizend mannen in de
50+leeftijd, hebben er 80 last van blaasontsteking. Ze plassen dan niet goed uit waardoor er
altijd een beetje urine achterblijft in de blaas. Bij vrouwen is de urinebuis korter, zodat
bacteriën sneller in de blaas kunnen terechtkomen
Persoonlijke hygiëne
Blaasbacteriën kunnen we uitplassen, maar een goede hygiëne is ook van groot belang. Was
uw onderlichaam grondig, met een washandje. Gebruik alleen water, geen geparfumeerde
zeep, want die tast de zuurgraad van uw vagina aan. En dat veroorzaakt nieuwe bacteriën.
Let er bij toiletbezoek ook op dat de billen altijd van voren naar achteren worden afgeveegd,
zodat darmbacteriën geen kans krijgen om bij de urinewegen in de buurt te komen.
Na het vrijen is het belangrijk even naar het toilet te gaan om te plassen, zodat de bacteriën
worden ‘weggespoeld’.
Pijnlijk
Wie weleens blaasontsteking heeft gehad, herkent de symptomen meteen:
- het is pijnlijk en het plassen voelt branderig
- het voelt alsof je telkens naar het toilet moet, wel om de tien minuten
- er komt niet echt een ferme plas, slechts een paar druppeltjes
- een weeïge, drukkende buikpijn (veroorzaakt door de ontstoken blaaswand)
- troebele urine, die een beetje ruikt. Soms ook zit er ook wat bloed bij.
- rugpijn kan ook een symptoom zijn
Naar de huisarts?
Vermoedt u last te hebben van een blaasontsteking, drink dan veel water en neem steeds de
tijd om rustig uit te plassen. Verder kan het eten van cranberry´s of het drinken van
cranberrysap goed helpen om blaasontsteking te genezen maar ook om te voorkomen. Zo
komt u misschien 'spontaan' weer van de bacteriën af. Heeft u te veel last of houden de
klachten aan, neem dan contact op met de huisarts. In overleg met de assistente wordt bepaald
of er een potje ochtendurine moet worden gebracht. In de urine is te zien of er sprake is van
een blaasontsteking.
Antibiotica
Blaasontsteking kan goed bestreden worden met een antibioticakuur. Mochten de klachten
daarna nog niet over zijn, dan zal de huisarts de urine op kweek zetten en aanvullend
lichamelijk onderzoek doen. Verwijzingen naar een uroloog of gynaecoloog komen eigenlijk
bij grote uitzondering voor. Alleen vrouwen die ondanks de medicijnen last blijven houden,
mannen die in korte tijd twee keer blaasontsteking hebben en kinderen worden doorverwezen
naar een specialist. Wie meerder keren per jaar lijdt aan een blaasontsteking kan overwegen
een langdurige antibioticakuur te nemen waarbij per dag een lage dosis wordt ingenomen.
Alle huisartsen geven weleens preventieve antibioticakuren.
Nierbekkenontsteking
Een blaasontsteking die zich ontwikkelt tot een nierbekkenontsteking, komt in de reguliere
huisartsenpraktijken bij 1 op de 35 blaasontstekingen voor. Je bent dan veel zieker en de pijn
kan heftiger zijn dan bij een gewone blaasontsteking. Ook hoort er fikse koorts bij. Zodra er
ondraaglijke pijnscheuten uitstralend vanuit de zij worden gevoeld, is de kans groot dat het
raak is. De huisarts zet de urine op kweek en schrijft alvast een antibioticumkuur voor. Na
twee dagen wordt bepaald of de kuur aanslaat. Als dat niet zo is, is een ziekenhuisopname
noodzakelijk. Zwangeren en kinderen beneden de 6 maanden worden in principe direct
opgenomen in een ziekenhuis bij verdenking op een nierbekkenontsteking.. In het ziekenhuis
wordt de ontsteking bestreden met een antibiotica-infuus. Een nierbekkenontsteking zelf is
eigenlijk niet te voorkomen. Het is namelijk het gevolg van een sluimerende niet opgemerkte
blaasontsteking waarbij bacteriën vanuit de ontstoken blaas via de urineleider ´opstijgen´ naar
het nierbekken aan de ´binnenkant´ van de nieren.
Bekend menopauzeprobleem
Tijdens en na de menopauze is blaasontsteking een bekend fenomeen. Het vrouwelijke
hormoon oestrogeen wordt dan veel minder aangemaakt. Omdat de slijmvliezen dunner zijn
geworden sluit de plasbuis minder goed af en voelt de vagina ook droger aan. Vrouwen zijn
daardoor vatbaarder voor bacteriën. Om dit probleem op te lossen, kan de huisarts een
vaginale zetpil met daarin het vrouwelijke hormoon oestrogeen voorschrijven. Deze zetpil
moet twee keer per week in de vagina worden ingebracht. Dat kan je gewoon zelf doen, de
handeling is praktisch hetzelfde als het inbrengen van een tampon.
Bekkenbodem
Soms lukt het gewoon niet om uit te plassen, waardoor de kans op een blaasontsteking groot
is. Het zou kunnen zijn dat u last heeft van verhoogde bekkenbodemspanning of een
verzakking. Een bezoekje aan de huisarts is aan te raden. Die kan u doorverwijzen naar een in
bekkenklachten gespecialiseerde fysiotherapeut. Bij een verzakking kan een vaginale ring
worden aangemeten door de huisarts of volgt een verwijzing naar de gynaecoloog.
Voorkomen is beter dan genezen
Veel water drinken (tenminste twee liter per dag) en goed uitplassen zijn belangrijke tips om
een blaasontsteking te voorkomen. Net zoals katoenen ondergoed dragen; synthetische slips
zijn broeïerig. En, lekker of niet, cranberry’s worden beschouwd als een tovermiddel en
kunnen helpen als behandeling of ter voorkoming van een ontsteking. Cranberry’s maar ook
andere zure dranken zoals karnemelk en sinaasappelsap creëren verder een zuur milieu in de
blaas waar bacteriën door worden afgeschrikt. Yoghurt (zónder suiker, want daar gedijen
bacteriën op) mét gedroogde cranberry’s is ook een aanrader. Niet zo dol op cranberry's? In
reformwinkels zijn capsules te koop met hetzelfde effect.
Zwangerschap
In de zwangerschap steekt blaasontsteking (in de eerste maanden) vaker de kop op dan
normaal. De groeiende baarmoeder drukt op de blaas waardoor je vaker moet plassen. Vaak
plassen op zich is niet de oorzaak van blaasontsteking, maar er blijven meer restjes urine
achter waar bacteriën in kunnen groeien. Door zwangerschapshormonen wordt de vagina ook
minder zuur waardoor meer kans op bacteriën en schimmels bestaat. De urinebuis is ook wat
wijder en bacteriën kunnen dan makkelijker in je blaas komen. Soms kun je je blaas niet
helemaal leegplassen. Dat komt doordat de baarmoeder in de weg zit. Hierdoor blijft er plas
achter in je urinebuis en daar kunnen bacteriën makkelijk in groeien Er bestaan soorten
antibiotica die geen gevaar vormen voor het ongeboren kind.
PS
Iedereen van jong tot oud kan het krijgen. Gemeenschap hebben is een risicofactor om een
blaasontsteking op te lopen. Door te vrijen komen bacteriën dichtbij de plasbuis.
Condoomgebruik verlaagt dit risico niet. Omdat vrouwen tussen de 20 en 30 jaar relatief vaak
seks hebben, is dit een groep waar blaasontsteking veel voorkomt. Plas na gemeenschap heel
goed uit wanneer je vaker last van een blaasontsteking hebt.
Tekst: Liesbeth Oelen. Met dank aan: huisarts Wim Segers, huisarts Roelf Sikkema, Alant Vrouw, Moniek Winters
Fotografie:
Credit beeld volgt